Wat is het?
Reuscelarteritis (temporale arteritis of arteritis temporalis) is een aandoening die gekenmerkt wordt door een ontsteking van de slagaderwand. Temporaal verwijst naar de slagaders ter hoogte van de slaap, omdat de ontsteking op deze plaats het meest voorkomt. Nochtans kunnen alle grotere slagaders, zoals de aorta en de halsslagaders, aangetast worden. Een ontsteking van de bloedvaten noemen we ook wel vasculitis.
Hoe vaak komt het voor?
Per miljoen treft reuscelarteritis tussen de 170 en 240 mensen. Van de mensen met reuscelarteritis heeft minstens de helft polymyalgia rheumatica. De aandoening(en) komen voor na 50 jaar, met een piek na 70 jaar. Het komt ongeveer driemaal meer voor bij vrouwen dan bij mannen.
Hoe kan je het herkennen?
De voornaamste klacht bij reuscelarteritis is nieuw ontstane, ernstige, stekende of kloppende hoofdpijn (meestal ter hoogte van de slapen) bij een 50-plusser. De hoofdhuid kan zeer gevoelig zijn bij aanraken, zoals bij kammen van het haar.
Dikwijls zijn er gelijktijdig stoornissen van het zicht (verminderd zicht tot blindheid, dubbelzien, wazig zicht, lichtflitsen in het gezichtsveld). Ook gehoorverlies, oorsuizen en duizeligheid zijn mogelijk. Soms is er pijn bij kauwen en slikken en pijn in de tong.
Aangetaste halsslagaders kunnen de bloedsomloop naar de hersenen verstoren met tijdelijke verlammingen tot gevolg. Een aortaontsteking kan gepaard gaan met hartklachten (pijn bij inspanning) en zelfs leiden tot een hartinfarct. Pijn in armen en/of benen bij inspanning wijst dan weer op ontsteking van de slagaders van armen en benen.
Naast deze symptomen kunnen er ook meer algemene klachten zijn zoals vermoeidheid, koorts, verlies van eetlust en gewichtsverlies.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts baseert zich meestal op de aard van de klachten. Men stelt wel afwijkingen in het bloed (bijv. gestegen ontstekingsparameters) vast, maar er is geen enkele test die de diagnose kan bevestigen. Bij klinisch onderzoek stelt de arts bij reuscelarteritis een pijnlijke, verdikte en knobbelige slagader in de slaap vast. De pulsaties zijn niet of minder goed voelbaar en de plaatselijke huid is rood verkleurd. Soms ziet men bij technisch onderzoek (bijv. echografie) afwijkingen aan de slagaders.
De diagnose van reuscelarteritis kan enkel bevestigd worden op basis van een biopsie van de temporale slagader. Hierbij neemt de arts een stukje slagader van minstens 2 tot 3 cm weg voor labo-onderzoek. In geval van reuscelarteritis zijn er grote ontstekingscellen (‘reuscellen’) te zien. Vandaar de naam reuscelarteritis.
Ook een oogonderzoek kan afwijkingen aan het licht brengen. Omdat de diagnose zo moeilijk is, wordt soms overgegaan tot een proefbehandeling met cortisone, zonder zekerheid over de aard van de ziekte. Treedt hiermee snel beterschap op, dan is dit een bijkomend argument voor de diagnose.
Wat kan je zelf doen?
Het is belangrijk om je goed bewust te zijn van de aard van de ziekte. Ze kan maanden tot jaren aanslepen en dan verdwijnen, maar ze kan evengoed regelmatig opnieuw opflakkeren. Dit kan spontaan gebeuren of na het verminderen van de dosis cortisone. Probeer daarom steeds de symptomen goed in te schatten, zodat je tijdig je arts kunt raadplegen. Sommige uitingen van de ziekte, zoals blindheid, zijn immers onbehandelbaar en onomkeerbaar. Neem je langdurig cortisone, zorg dan dat je voldoende calcium en vitamine D inneemt om osteoporose te voorkomen.
Wat kan je arts doen?
Wanneer je arts reuscelarteritis vermoedt, dan zal hij je zo snel mogelijk doorsturen naar een reumatoloog voor bevestiging van de diagnose. Bij alarmerende oogklachten zal een oogarts je met spoed zien. Zowel voor reuscelarteritis als voor polymyalgia rheumatica is de basis van de behandeling hoge dosis cortisone.
Bij ernstige symptomen zoals gezichtstoornissen wordt het geneesmiddel de eerste drie dagen in het ziekenhuis via infuus toegediend. Hiermee verbeteren de klachten en ook de afwijkingen in het bloed doorgaans snel. Maar de duur van de ziekte wordt niet verkort. Na een maand verlaagt men de dosis geleidelijk tot de minimumdosis die nog werkzaam is, en neemt men die gedurende minstens drie maanden door. Daarna volgt een onderhoudsbehandeling met een kleine dosis gedurende 1,5 tot 2 jaar.
Cortisone kan nogal wat bijwerkingen geven, zoals verhoging van de bloedsuiker en botontkalking (osteoporose). Mensen met diabetes krijgen daarom een behandeling met een lage dosis cortisone samen met geneesmiddelen die het afweersysteem onderdrukken.
Deze basisbehandeling wordt meestal ook gecombineerd met een kleine dosis aspirine om klontervorming in het bloed (trombose) tegen te gaan. In geval van osteoporose zal je arts calcium en vitamine D voorschrijven, en zo nodig, bifosfonaten of andere specifieke anti-osteoporosemedicatie.
Meer weten?
http://www.vasculitis.nl/reuscelarteritis_nl.html
https://www.thuisarts.nl/arteriitis-temporalis/ik-heb-arteriitis-temporalis
Bronnen
Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap
Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.
Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.
